คำจำกัดความของ Solarcell

Solar cell คืออะไร
เซลลแสงอาท  ตยิ (Solar Cell)  เปนส งประด ิ่ ษฐิ ทางอ  เลิ กทรอน ็ กสิ ที่สรางจากสารก  งตึ่ วนั ํา
(Semiconductor) เมอได ื่ รับแสงจากดวงอาทตยิ หร อแสงจากหลอดไฟ ื เซลลแสงอาท  ิตยจะเปล  ยนี่
พลงงานแสงเป ั นพล  งงานไฟฟ ั ากระแสตรง  (Direct Current : DC) ถือวาพลังงานไฟฟาท เกี่ ดจากเซลล ิ 
แสงอาทตยิ นี้เปนพล  งงานทดแทนชน ั ดหน ิ ึ่ง (Renewable Energy) ซึ่งเปนพล  งงานท ั สะอาดและไม ี่ 
สรางมลภาวะใด  ๆ ใหกับสงแวดล ิ่ อมในขณะใช  งาน 
หลกการท ั างาน ํ
หลกการท ั างานของเซลล ํ แสงอาท  ตยิ เรมจากแสงอาท ิ่ ตยิ ตกกระทบเซลล  แสงอาท  ตยิ จะเกิด
การสรางพาหะน  าไฟฟ ํ าประจ  ลบุ (เรยกว ี าอิเลกตรอน ็ ) และประจบวก ุ (เรยกว ี าโฮล) ซึ่งอยในภายใน ู
โครงสรางรอยต  อพ เอี นของสารก ็ งตึ่ วนั ําโดยโครงสรางรอยต  อพ เอี นน็ จะท ี้ าหน ํ าท สรี่ างสนามไฟฟ  า
ภายในเซลลเพอแยกพาหะไฟฟ ื่ าชน  ดอิ เลิ กตรอนให ็ ไหลไปท  ี่ขั้วลบ และทาให ํ พาหะน  าไฟฟ ํ าชน  ดโฮล ิ
ไหลไปที่ขั้วบวก ซึ่งทาให ํ เก ดแรงด ิ นไฟฟ ั าแบบกระแสตรงข  นทึ้ ี่ขั้วทงสอง ั้ เมอเราต ื่ อเซลล  แสงอาท  ตยิ 
เขาก บเคร ั องใช ื่ ไฟฟ  า (เชน หลอดไฟ มอเตอรเปนต น) ก็จะเกิดกระแสไฟฟาไหลในวงจร  เนองจาก ื่
กระแสไฟฟาท ไหลออกจากเซลล ี่ แสงอาท  ตยิ เป นชน  ดกระแสตรง ิ ดังนั้น ถาตองการจ  ายไฟฟ  าให กับ
อุปกรณไฟฟ  าท ใชี่ ไฟฟ  ากระแสสล  ับ ตองตอเซลล  แสงอาท  ตยิ เข าก บอั นเวอร ิ เตอร  (Inverter)   ซึ่งเปน
อุปกรณที่ใชสําหรบแปลงไฟฟ ั ากระแสตรง  (DC) ใหเป นไฟฟ  ากระแสสล  ับ (AC) 
ชนดของเซลล ิ แสงอาท  ตยิ 
แบงตามว  สดั ุที่ใชเป น 3 ชนดหล ิ กๆั คือ
Single Crystalline Silicon Solar 
Cell  
Polycrystalline Silicon Solar 
Cell  
Amorphous Silicon Solar 
Cell1. เซลลแสงอาท  ตยิ ชน ดผล ิ กเดึ ยวซ ี่ ิลิกอน (Single Crystalline Silicon Solar Cell หรือ c-Si) 
ซิลิกอนเปนว สดั สารก ุ งตึ่ วนั าทํ ี่มีราคาถกทู ี่สุดเนองจากซ ื่ ิลิกอนเปนธาต  ุที่มีมากที่สุดในโลกชนดหน ิ ึ่ง
สามารถถลงได ุ จากห  นและทราย ิ เรานยมใช ิ ธาต  ุซิลิกอนในงานอตสาหกรรมอ ุ เลิ ็กทรอนิกสเชน ใชทํา
ทรานซสเตอร ิ และไอซีและเซลลแสงอาท  ิตยเทคโนโลย c-Si  ี ไดรับความนยมและใช ิ งานกันอยาง
แพรหลาย  นิยมใชงานในพ  นทื้ เฉพาะได ี่ แก ในชนบททไมี่ มีไฟฟาใช  เป นหล  ัก
2. เซลลแสงอาท  ตยิ ชน ดผล ิ กโพล ึ ีซิลิกอน (Polycrystalline Silicon Solar Cell หรือ pc-Si) 
จากความพยายามในการทจะลดต ี่ นท นการผล ุ ตของ ิ c-Si จึงทาให ํ เก ดการพ ิ ฒนาเทคโนโลย ั pc-Si  ี ขึ้น
เปนผลให  ตนทนการผล ุ ตของ ิ pc-Si ต่ํากวา c-Si รอยละ 10 อยางไรก  ตาม ็ เทคโนโลย pc-Si  ี ก็ไดรับ
ความนยมและใช ิ งานกันอยางแพร  หลายเช  นก ัน
3. เซลลแสงอาท  ตยิ ชน ดฟิ ลมบางอะมอรฟสซิลิกอน (Amorphous Silicon Solar Cell หรือ a-Si) 
เปนเทคโนโลย  ีที่ใชธาต  ุซิลิกอนเชนก ัน แตจะไม  เป นผล  ึกแตผลของสารอะมอร  ฟสจะทาให ํ เก ดเป ิ น
ฟลมบางของซิลิกอน ซึ่งมความบางประมาณ ี 300 นาโนเมตร ทําใหไม สิ้นเปลืองเนื้อวสดั ุน้ําหนกเบา ั
การผลตทิ าได ํ งายและขอด ของ ี a-Si ไมเก ดมลพ ิ ษกิ บสั ิ่งแวดลอม จึงเหมาะที่จะประยุกตใช กับอปกรณ ุ 
ไฟฟาท ี่กินไฟฟาน อย เชน เครองค ื่ ดเลข ิ นาฬกาข ิ อม ือวิทยทรานซ ุ สเตอร ิ เปนต น
นอกจากซิลิกอนแลววัสดสารก ุ งตึ่ วนั าอํ ื่น ๆ ก็ใชผล ตเซลล ิ แสงอาท  ตยิ ได เช นก ัน ไดแก แกลเลยมอาร ี 
เซไนด (GaAs : Gallium Arsenide)   แคดเมยมเทลล ี ไรด ู (CdTe : Cadmium Telluride)   คอปเปอร
อินเดยมไดเซเลไนด ี (CIS : Copper Indium Diselenide)   โดยเซลลแสงอาท  ตยิ ที่ผลิตจาก GaAs จะมี
ประสทธิ ิภาพการแปรพลังงานที่สูงที่สุดจึงเหมาะกบงานด ั านอวกาศ  ซึ่งราคาจะแพงมากเมอเทื่ ยบก ี บทั ี่
ผลตจากซ ิ ิลิกอน นอกจากนี้มีการคาดหมายกนวั า เซลลแสงอาท  ตยิ ที่ผลิตจาก CIS จะมราคาถ ี กและม ู ี
ประสทธิ ภาพส ิ ูง
การบารํ งรุ กษาเซลล ั แสงอาท  ตยิ และอาย  การใช ุ งาน 
อายการใช ุ งาน  เซลลแสงอาท  ิตยโดยทวไปยาวนานกว ั่ า 20 ปและเนองจากเป ื่ นอ ปกรณ ุ ที่ติดตงอย ั้ ู
กับที่ไมมีสวนใดทเคลี่ อนไหว ื่ เปนผลให  ลดการด  แลและบ ู ารํ งรุ ักษาระบบดังกลาว จะมเพี ยงในส ี วน
ของการทาความสะอาด ํ แผงเซลลแสงอาท  ิตยที่เกดจาก ิ ฝุนละอองเทานั้น เมอเปร ื่ ยบเท ี ยบก ี ับ การดแลู
ระบบปรบอากาศ ั ขนาดเลกตาม ็ บานพกอาศ ั ยแล ั วจะพบวางานน  ี้ดูแลงายกว  า  เทคโนโลยของ ี เซลลแสงอาท  ตยิ ในปจจ ุบัน มีการพฒนาให ั มีประสทธิ ภาพส ิ งขู ึ้น ประกอบกับ การนํา
ระบบควบคุมที่ดีมาใชในการผล  ิต ทําใหเซลลแสงอาท  ิตยสามารถที่จะผลตพล ิ งงานไฟฟ ั าได  ประมาณ 
1,600-1,800 กิโลวตตั -ชั่วโมงตอกโลว ิ ตตั สูงสดตุ อป พลงงานไฟฟ ั าท ผลี่ ตได ิ จากบ  าน 1 หลัง ประมาณ
3,750-4,500 หนวย /ปสามารถลดการใชน้ํามัน ในการผลิตไฟฟาลงได  1,250-1,500   ลิตร/ป  
ลดผลกระทบตอส งแวดล ิ่ อม
             เนองจากการผล ื่ ตไฟฟ ิ าจากพล  งงานแสงอาท ั ตยิ ไม ใช เช อเพล ื้ ิงโครงการนี้จึงมีสวนชวยลด  CO2 
SOX และ NOX ที่เกดจากโรงไฟฟ ิ าท ผลี่ ตอย ิ ในป ู จจ ุบัน และ ชวยลดคาใช  จายทใชี่ ในการก  าจํ ดสาร ั
ตางๆ ดังกลาวน  นดั้ วย
จุดเดนของเซลล  แสงอาท  ตยิ 
1.แหลงพลังงานไดจากดวงอาท  ตยิ เปนแหล  งพลังงานทไมี่ มีวันหมดและไมเส ยคี าใช  จาย
2.เปนแหล  งพล  งทั ี่สะอาดไมกอใหเก ดมลภาวะแก ิ สิ่งแวดลอม
3.สรางไฟฟ  าได  ทุกขนาดตงแต ั้ เคร  องค ื่ ดเลข ิ ไปจนถงโรงไฟฟ ึ าขนาดใหญ  
4.ผลตทิ ี่ไหนใชที่นั่น ซึ่งระบบไฟฟาปกตแหล ิ งผล  ตไฟฟ ิ าก บจั ดใช ุ งานอย  คนละท ู ี่และจะตองม  ระบบ ี
นําสงแตเซลล  แสงอาท  ตยิ สามารถผล  ตไฟฟ ิ าในบร  เวณท ิ ใชี่ งานได  
เทคโนโลยพลี งงานแสงอาท ั ตยิ   
     การผลตกระแสไฟฟ ิ าด วยเซลล  แสงอาท  ิตยแบงออกเป  น 3 ระบบ คือ   
เซลลแสงอาท  ตยิ แบบอิสระ (PV Stand alone system)  
เปนระบบผล  ตไฟฟ ิ าท ไดี่ รับการออกแบบสาหร ํ บใช ั งานในพ  นทื้ ชนบทท ี่ ไมี่ มีระบบสายสงไฟฟ  า
อุปกรณระบบท  ี่สําคญประกอบด ั วยแผงเซลล  แสงอาท  ตยิ อุปกรณควบค  มการประจ ุ แบตเตอร ุ ี่แบตเตอรี่
และอปกรณ ุ เปล  ยนระบบไฟฟ ี่ ากระแสตรงเป  นไฟฟ  ากระแสสล  บแบบอ ั สระ ิ  
  
เซลลแสงอาท  ตยิ แบบต  อก บระบบจ ั าหน ํ าย (PV Grid connected system)  
เปนระบบผล  ตไฟฟ ิ าท ี่ถูกออกแบบสาหร ํ บผล ั ตไฟฟ ิ าผ านอ  ปกรณ ุ เปล  ยนระบบไฟฟ ี่ ากระแสตรงเป  น
ไฟฟากระแสสล  บเข ั าส ระบบสายส ู งไฟฟ  าโดยตรง  ใชผล ิตไฟฟาในเขตเม  องื หรอพื นทื้ ี่ที่มีระบบจําหนายไฟฟ  าเข าถ ึงอุปกรณระบบท  ี่สําคญประกอบด ั วยแผงเซลล  แสงอาท  ตยิ อุปกรณเปล  ยนระบบ ี่
ไฟฟากระแสตรงเป  นไฟฟ  ากระแสสล  บชน ั ดติ อก บระบบจ ั าหน ํ ายไฟฟ  า
เซลลแสงอาท  ตยิ แบบผสมผสาน  (PV Hybrid system)  
เปนระบบผล  ตไฟฟ ิ าท ี่ถูกออกแบบสาหร ํ บทั างานร ํ วมก  บอั ปกรณ ุ ผล ตไฟฟ ิ าอ นๆื่ เชน ระบบเซลล
แสงอาทตยิ กับพลงงานลม ั และเครื่องยนตดีเซลระบบเซลลแสงอาท  ิตยกับพลงงานลม ั และไฟฟาพล  ัง
น้ํา เปนต น โดยรปแบบระบบจะข ู นอย ึ้ ูกับการออกแบบตามวตถั ประสงค ุ โครงการเป  นกรณ  เฉพาะ ี  
  
     การผลตนิ าร้ํ อนด  วยพล  งงานแสงอาท ั ตยิ แบ งออกเป  น 3 ชนิดคือ  
  
การผลตนิ าร้ํ อนชน  ดไหลเว ิ ยนตามธรรมชาต ี ิ
เปนการผล  ตนิ าร้ํ อนชน  ดทิ ี่มีถังเกบอย ็ ูสูงกวาแผงร  บแสงอาท ั ตยิ ใชหล กการหม ั นเว ุ ยนตามธรรมชาต ี  ิ
  
การผลตนิ าร้ํ อนชน  ดใช ิ ปมนาหม ้ํ นเว ุ ยนี  
เหมาะสาหร ํ บการใช ั ผล ตนิ าร้ํ อนจ  านวนมาก ํ และมการใช ี อย างต อเน องื่  
  
การผลตนิ าร้ํ อนชน  ดผสมผสาน ิ  
เปนการน  าเทคโนโลย ํ การผล ี ตนิ าร้ํ อนจากแสงอาท  ตยิ มาผสมผสานก  บความร ั อนเหล  อทื งจากการระบาย ิ้
ความรอนของเคร  องท ื่ าความเย ํ ็น หรอเคร ื องปร ื่ บอากาศ ั โดยผานอ  ปกรณ ุ แลกเปลี่ยนความรอน  
  
     การผลตพล ิ ังงานความรอนจากแสงอาทตยิ ปจจุบันมีการยอมรับใชงาน  3 ลักษณะคือ  
  
การอบแหงระบบ  Passive  
เปนระบบท  เคร ี่ ื่องอบแหงทางานโดยอาศ ํ ยพล ั งงานแสงอาท ั ตยิ และกระแสลมท  ี่พัดผาน  
  
การอบแหงระบบ  Active  
เปนระบบอบแห  งท ี่มีเครองช ื่ วยให  อากาศไหลเว  ยนในท ี ศทางท ิ ี่ตองการเชน มีพัดลมตดติ งในระบบเพ ั้ ื่อ
บังคบให ั มีการไหลของอากาศผานระบบ  
  การอบแหงระบบ  Hybrid  
เปนระบบอบแห  งท ใชี่ พล งงานแสงอาท ั ตยิ และยงตั องอาศ  ยพล ั งงานในร ั ปแบบอ ู นๆื่ ชวยในเวลาที่มี
แสงอาทตยิ ไม สม าเสมอ ่ํ หรอตื องการให  ผล ตผลทางการเกษตรแห ิ งเร วข็ ึ้น
การใชงาน 
สถานภาพการนําพลังงานแสงอาทตยิ มาประย  กตุ ใช งานในประเทศไทยท  เหี่ นอย ็ างช  ดเจน ั ไดแก การ
ผลตไฟฟ ิ าจากเซลล  แสงอาท  ิตยและการผลตนิ าร้ํ อนจากแสงอาท  ตยิ สวนการใชประโยชน  อย างอ  ื่น เชน
การอบแหงการกลนนั่ ้ําและการทาความเย ํ ็น สวนใหญยังเปนการทดลอง  และการวิจัยเทาน ั้น
  
การผลิตไฟฟาจากเซลลแสงอาท  ตยิ ใช ในก  จกรรมต ิ าง ๆ ของประเทศไทย
  
ลําดบทั ี่ กิจกรรมใชงาน  จํานวนการตดติ ั้ง รอยละ
1  ระบบประจแบตเตอร ุ ี่ 1,693.00  33.33 
2  ระบบสอสารโทรคมนาคม ื่ 1,900.00  37.40 
3  ระบบสบนู ้ํา 954.00  18.78 
4  โรงเรยนประถมศ ี กษา ึ 200.00  3.98 
5  ระบบผสมผสานกบสายส ั งไฟฟ  า
พลงงานน ั ้ํา พลงงานลม ั
233.00  4.59 
6  อื่นๆ (สถานอนาม ี ัยระบบนารํ อง ฯลฯ) 100.00  1.92 
   รวม 5,080.00 100.00
  
การใชประโยชนเซลลแสงอาท  ตยิ ในประเทศไทย   
     ปจจุบันมการต ี ดติ งการใช ั้ งานระบบไฟฟ  าด วยเซลล  แสงอาท  ตยิ ประมาณ  5,000 กิโลวตตั สวนใหญ
จะเปนการใช  งานในพ  นทื้ ี่ที่ไมมีไฟฟาเข าถ ึงกิจกรรมที่นําเซลลแสงอาท  ตยิ ไปใช  งานมากท  ี่สุดไดแก 
ระบบสอสารโทรคมนาคม ื่ รองลงมาเปนระบบประจ  แบตเตอร ุ ี่ดวยเซลลแสงอาท  ิตยและระบบสบนู ้ําหนวยงานที่นําระบบไฟฟาดวยเซลล  แสงอาท  ตยิ ไปใช  ประโยชน  ยังคงเปนหน  วยงานของร  ฐทั ี่จัดหา
ระบบพลงงานส ั าหร ํ บสาธารณประโยชน ั 
ระบบผลตไฟฟ ิ าด วยเซลล  แสงอาท  ตยิ เพ อแสงสว ื่ างในคร  วเร ั อนื
(Solar Home System)
  
     เปนระบบแบบอ  สระ ิ (PV Stand Alone System) ที่ออกแบบใหมีขนาดกาลํ งผล ั ิต
ของระบบประมาณ 120 วัตต– 150 วัตตตอระบบ สามารถรองรับการใชงานเพ  อแสงสว ื่ างจาก 
หลอดฟลูออเรสเซนตขนาด 10 วัตตจํานวน 2 หลอด หรอขนาด ื 18 วัตตจํานวน 1 หลอด และ
การรบฟั งข าวสารจากรายการโทรท  ศนั ขนาดไม  เก ิน 14 นิ้วของแตละคร  วเร ั อนในชนบท ื ที่อยู
หางไกลจากระบบจาหน ํ ายไฟฟ  าของการไฟฟ  าส วนภ  ูมิภาคไดวันละประมาณ 3 - 5 ชั่วโมงตาม
สถานภาพกาลํ งไฟฟ ั าท ประจ ี่ เกุ บไว ็ ในแบตเตอร  แตี่ ละว  ัน  โดยมีลักษณะรปแบบระบบด ู งนั ี้
ระบบพลงงานแสงอาท ั ตยิ ของ  พ.พ.
  
ภาพแสดงรายละเอียดการจัดตงอั้ ปกรณ ุ ระบบผล  ิตไฟฟาดวยเซลล  แสงอาท  ตยิ เพอแสงสว ื่ างในคร  วเร ั อนื
  
รูปแบบของระบบระบบผลตไฟฟ ิ าด วยเซลล  แสงอาท  ตยิ เพ อแสงสว ื่ างในคร  วเร ั อนื
  
                     
อุปกรณที่สําคญของระบบ ั ประกอบดวย  
1. แผงเซลลแสงอาทตยิ ขนาด 120 วัตต– 150 วัตตพรอมโครงสร  างรองร  ับแผง
2. อุปกรณควบคุมการประจและการจ ุ ายไฟฟ  า
3. แบตเตอรี่ขนาดไมนอยกวา 100 แอมป–   ชั่วโมง
4. ชุดหลอดไฟฟลออเรสเซนต ู ขนาด 10 วัตต– 18 วัตต2 หลอดระบบผลตไฟฟ ิ าประจ  แบตเตอร ุ ี่ดวยเซลลแสงอาท  ตยิ สําหรบหม ั ูบานชนบท
ที่ไมมีไฟฟา (PV Battery Charging Station)
  
     เปนระบบผล  ตไฟฟ ิ าด วยเซลล  แสงอาท  ตยิ แบบอ  สระ ิ (PV Stand Alone System) 
อีกรปแบบหน ู ึ่งโดยการจดตั งสถาน ั้ ผลี ตไฟฟ ิ าด วยเซลล  แสงอาท  ตยิ แบบรวมศ  นยู ขนาดกาลํ งไฟฟ ั า
ตั้งแต1,500 วัตต– 4,500 วัตตตามจานวนของคร ํ วเร ั อนในหม ื ูบานนั้น ๆ โดยผใชู งาน 
จะตองน  าแบตเตอร ํ มาประจ ี่ ไฟฟ ุ าท สถาน ี่ ประจ ี ุ ซึ่งสามารถประจุแบตเตอรี่ไดวันละ 10 ลูก – 30 
ลูกตามขนาดของระบบ สมาชกจะได ิ รับมอบแบตเตอรครอบคร ี่ ัวละ 1 ลูก พรอมช  ดไฟฟ ุ าแสงสว  าง
สําหรบการต ั ดติ งใช ั้ งานในคร  วเร ั อนื ขนาด  18 วัตตจํานวน  1 ชุดกําหนดใหใช งานได  วันละ 3 – 
4 ชั่วโมง สามารถใชงานได  ประมาณ  3-4 วัน สําหรบการประจ ั แบตเตอร ุ ี่1 ครั้งผูใชสามารถตรวจ 
ระดบพล ั งงานไฟฟ ั าของแบตเตอร  ี่ ไดจากอ  ปกรณ ุ แสดงสถานะภาพแบตเตอร  ี่ที่ติดตงไว ั้ ให แต ละ
ครวเร ั อนื ซึ่งระบบนไดี้ ออกแบบมาให  เหมาะสมก  บการใช ั งานเพ  อให ื่ ราษฎรม  ีสวนรวมในการบร  หาร ิ
จัดการ การใชประโยชนและการดแลบ ู ารํ งรุ กษาระบบ ั ใหเก ดยิ งยั่ ืน โดยกาหนดให ํ มีคณะกรรมการ
บรหารโครงการท ิ สมาช ี่ กเลิ อกก ื นเอง ั สําหรบทั าหน ํ าท บรี่ หารจ ิ ดการการใช ั ประโยชน  จากระบบ  เชน
การดาเนํ นการ ิ จัดรอบสาหร ํ บการน ั าแบตเตอร ํ มาประจ ี่ ุจัดเกบค็ าประจ  แบตเตอร ุ  ี่ คาแบตเตอรี่ลูกใหม
จัดหานากล ้ํ นสั่ าหร ํ ับการเติมแบตเตอรี่ และคาตอบแทนผ  ูดูแลและอานวยความสะดวกในการประจ ํ ุ
แบตเตอรี่การดแลร ู กษาความสะอาด ั การตดกั งไม ิ่ ไม ให เก ดริ มเงาบนแผงเซลล  แสงอาท  ตยิ ซึ่งลกษณะ ั
ของระบบมีดังนี้
  รูปวงจรการประจุแบตเตอรี่ดวยเซลลแสงอาท  ตยิ ( 1 ตู)
ระบบผลตไฟฟ ิ าประจ  แบตเตอร ุ ี่ดวยเซลลแสงอาท  ตยิ สําหรบหม ั ูบานชนบททไมี่ มีไฟฟา
  
  อุปกรณที่สําคญของระบบ ั ประกอบดวย
1. แผงเซลลแสงอาทตยิ ขนาด 1,500 วัตต– 4,500 วัตตพรอมโครงสร  างรองร  บแผง ั
2. อาคารประจุแบตเตอรพรี่ อมร  ั้วลวดหนาม
3. ตูควบคุมการประจุและการจายกระแสไฟฟา
4. สายประจแบตเตอร ุ ี่ขนาด 10 สาย ตอตู
5. แบตเตอรี่100 แอมป-ชั่วโมง
6. อุปกรณแสดงสถานะภาพของแบตเตอร  ี่
7. ชุดอปกรณ ุ แสงสว  างในบ  านเร  อนื ขนาด 18 วัตต
  
ระบบผลตไฟฟ ิ าแสงสว  างทางสาธารณะด  วยเซลล  แสงอาท  ตยิ 
  
     เปนระบบแบบอ  สระ ิ (PV Stand Alone System) อีกรปแบบหน ู งทึ่ ออกแบบให ี่ 
สามารถรองรับการใชงานดานแสงสวางใช  ในเวลากลางค  นสื าหร ํ บถนน ั หรอทางสาธารณะ ื ในชนบท
ที่อยูหางไกลจากระบบจาหน ํ ายไฟฟ  าของการไฟฟ  าส วนภ  ูมิภาค โดยมขนาดก ี าลํ งไฟฟ ั าของระบบ 
ประมาณ 150 วัตตตอระบบ มีลักษณะรปแบบระบบด ู งนั ี้
  
ระบบผลตไฟฟ ิ าแสงสว  างทางสาธารณะด  วยเซลล  แสงอาท  ตยิ 
  อุปกรณควบคุมและแบตเตอรี่
  
อุปกรณที่สําคญของระบบ ั ประกอบดวย
1. แผงเซลลแสงอาทตยิ ขนาด 150 วัตต  
2. เสาไฟพรอมโครงสรางรองร  บแผงและช ั ดโคมไฟส ุ องสว  าง
3. อุปกรณควบคุมการประจและการจ ุ ายไฟฟ  า
4. แบตเตอรี่ขนาดไมนอยกวา 100 แอมป–   ชั่วโมง
5. ชุดหลอดไฟฟลออเรสเซนต ู ขนาด 36 วัตต
ระบบสบนู าพล ้ํ งงานแสงอาท ั ตยิ 
  
     เปนระบบแบบอ  สระ ิ (PV Stand Alone System) อีกรปแบบหน ู งทึ่ ออกแบบมา ี่
ใหเหมาะสมก  บการใช ั งานเพ  อการส ื่ บนู าด้ํ วยพล  งงานแสงอาท ั ตยิ ในพนทื้ ี่ที่ไมมีไฟฟา ไมมีระบบ
ประปาหมูบาน แตมีแหลงน าท้ํ สะอาดและม ี่ ีน้ําเพยงพอ ี โดยมปรี มาณส ิ บนู าได ้ํ วันละประมาณ 20 
ลูกบาศกเมตร สําหรบการอ ั ุปโภคและบริโภค หรอเพื อการปล ื่ กพู ืช ผักสวนครัว ริมรวในเขตบ ั้ าน โดย
มอบหมายใหองค  การบร  หารส ิ วนต  าบลท ํ ี่จัดตงระบบ ั้ ดําเนนการบร ิ หารจ ิ ดการ ั การใชประโยชนเพื่อ
ความยงยั่ นของระบบ ื มีรูปแบบลักษณะของระบบ ดังนี้
  ภาพแสดง Block diagram  ลักษณะของระบบสบนู าด้ํ วยเซลล  แสงอาท  ตยิ 
รูประบบสบนู าพล ้ํ งงานแสงอาท ั ตยิ และถ  งเกั บน็ ้ํา
อุปกรณที่สําคญของระบบ ั ประกอบดวย
1. แผงเซลลแสงอาทตยิ ขนาดประมาณ 1,000 วัตตพรอมโครงสร  างรองร  บแผง ั
2. อุปกรณควบคุมการทางานของป ํ มน ้ํา
3. ปมน้ํา
4. ถังกกเกั บน็ ้ําคอนกรีตเสรมเหล ิ กขนาดความจ ็ ุ10 ลูกบาศกเมตรจํานวน 2 ถัง
5. ทอดดและท ู อส งน ้ําระบบอบแหงพล  งงานแสงอาท ั ตยิ แบบผสมผสาน 
พลงงานความร ั อนจากไม  ฟน
  
     เนองจากการอบแห ื่ งโดยใช  พล งงานแสงอาท ั ตยิ เพ ยงอย ี างเดียวจะมีขอจากํ ัด คือไมสามารถใช  
งานไดในเวลาท  แสงอาท ี่ ตยิ ไม เพ ยงพอ ี  ดังนนจั้ งจึ าเปํ นจะต  องม  ระบบเสร ี มโดยใช ิ เช อเพล ื้ งอิ นมา ื่
ผสมผสานใชในเวลาท  พลี่ งงานจากแสงอาท ั ตยิ ไม เพ ยงพอ ี  ตัวอยางของเช  อเพล ื้ งเสร ิ มทิ ี่มีศักยภาพใน
ภาคใตคือฟนจากไม  ยางพารา  ซึ่งมีตนทนถุ ูก  หาไดงายในทองถ  ิ่น  และเปนเช  อเพล ื้ งทิ ี่มีการ
ปลดปลอยก  าซคาร  บอนไดออกไซด  โดยรวม หากมการปล ี กตู นไม  ทดแทนท  กตุ นท ี่ถูกตัด
     ระบบอบแหงท จะท ี่ าการออกแบบและก ํ อสร  างในโครงการน  เปี้ นแบบผสมผสาน  จะใชหล กการ ั
ดังรปดู านล  าง ซึ่งเปนแบบร  บความร ั อนโดยอ  อม ใชพล งงานแสงอาท ั ตยิ เป นหล  กผสมผสานก ั ับ
เชอเพล ื้ งจากไม ิ ฟน  การออกแบบจะใชแบบพาสซ  ีฟ โดยใหอากาศร  อนไหลเข  าห องอบโดยธรรมชาต  ิ
มีหลกการท ั างานด ํ งนั ี้
  
กรณใชี พล งงานแสงอาท ั ตยิ 
     -  เครองอบแห ื่ งพลังงานแสงอาทตยิ ใช หล กการเปล ั ยนร ี่ งสั แสงอาท ี ตยิ ให เป นพล  ังงานความรอน
โดยใชแผงร  บรั งสั แสงอาท ี ตยิ (1)   ซึ่งทาสีดําเพอให ื่ การด  ดซู บพล ั งงานแสงอาท ั ตยิ มีประสทธิ ภาพ ิ
สูงสุด
     -  อากาศทไหลผ ี่ านช  องข  างล  าง (2) โดยการเปดวาล  ว (7) จะรบความร ั อนจากแผ  นร บรั งสั ีทํา
ใหอุณหภูมิสูงประมาณ 50-60 องศาเซลเซยสี
     -  จากนั้นอากาศรอนจะไหลผานช  นวางผล ั้ ตภิ ณฑั ในต  อบู (3)
     -  ความรอนถ  กถู ายเทใหแกผล ตภิ ณฑั และความชนจากผล ื้ ตภิ ณฑั จะถ  กดู ดออกไปทางปล ู อง
ระบายที่ชั้นบนสุด (4) 
  แผนภาพแสดงเครื่องอบแหงพลังงานแสงอาทตยิ แบบผสมผสาน 
  
กรณใชี ไม ฟน
     -  อากาศไหลเขาสูหองอบผานช  อง (5) โดยการเปดวาล  ว (8)
     -  กาซรอนจากการเผาไม  ฟนจะถกบู งคั บให ั ไหลจากเตา  (6) เขาส ูชองวางภายในกองอิฐที่จัดวาง
เรยงไว ี ใต ชุดรบรั งสั แสงอาท ี ตยิ และต  อบู กอนไหลออกสปลู องระบายเด  ยวก ี ัน (4) ผานวาลว (9) 
ความรอนจะถ  กสะสมไว ู ในก  อนอ  ฐเหล ิ าน ี้
     -  อากาศทไหลเข ี่ าส ูหองอบจะคอย ๆ รับความรอนจากก  อนอ  ฐเหล ิ าน ี้แลวไหลเข  าต ูอบเพื่อ
ถายเทความรอนให  แก ผล ตภิ ณฑั แล วจ งระบายออก ึ
     -  กาซรอนส  วนหน  งทึ่ ไหลผ ี่ านกองอ  ฐจะถ ิ กบู งคั บให ั ไหลเข  าช องว  างรอบต  อบแล ู วไหลออกทาง 
ปลองผ  านวาล  ว (10) เพอชื่ วยให  อุณหภูมิในตอบส ู งเรู วข็ ึ้น
     กอนอฐทิ ี่จัดวางเรยงใต ี แผงร  บรั งสั และต ี อบจะท ู าหน ํ าท เกี่ บสะสมความร ็ อนจากการเผาไม  ฟนแลว
คอย ๆ ปลดปลอยความร  อนให  แก อากาศท  ไหลเข ี่ าต อบผ ู านช  องว  างล  างส  ดของแผงร ุ บรั งสั ีซึ่งแยกจาก
ชองวางท  ใหี่ อากาศซ  งรึ่ บความร ั อนจากแสงอาท  ตยิ ไหลผ  านโดยม  ฉนวนใยแก ี วก นไว ั้ 
  เครื่องอบแหงพลงงานแสงอาท ั ตยิ แบบผสมผสาน 
ศักยภาพ
พลงงานแสงอาท ั ตยิ จากการตรวจว  ัด
  
     กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงาน ั ไดดําเนนโครงการพ ิ ฒนาเคร ั อขื ายสถาน  ีวัดความ
เขมร งสั ดวงอาท ี ตยิ สําหรบประเทศไทย ั เมอปื่ พ.ศ. 2543 เพอให ื่ ได รับขอม ลความเข ู มร งสั ดวงอาท ี ตยิ ที่
มีความละเอยดถ ี กตู องและสามารถตอบสนองต  อความต  องการในด  านการว  ิจัย พัฒนาและประยกตุ ใช 
พลงงานแสงอาท ั ตยิ ของประเทศไทย  สําหรบเคร ั องม ื่ อทื ใชี่ ในการส  ารวจตรวจว ํ ดได ั แก  เครองม ื่ อวื ัด
ความเขมแสงอาท  ตยิ เปนการว  ดรั งสั รวมของความเข ี มแสงอาท  ตยิ เครองม ื่ อทื ใชี่ เร ยกว ี าไพราโน
มิเตอร (Pyranometer) ซึ่งปจจ ุบันทกรมพ ี่ ฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงานใช ั วัดมี2 ชนิดคือ
               1. ไพราโนมเตอร ิ ที่ใชThermomechanical Sensor หรอแบบ ื Bimetallic ซึ่งมีsensor เปนแถบ 
โลหะ2 แถบ โดยแถบหนงเปึ่ นส ขาว ี และอกแถบหน ี งเปึ่ นส ีดํา เมอรื่ งสั ดวงอาท ี ตยิ ตกกระทบแถบส  ีดํา
จะดดกล ู นรื งสั ดวงอาท ี ตยิ และขยายตวได ั มากกว  าแถบส  ขาว ี แรงทเกี่ ดจากการขยายต ิ วดั งกล ั าวจะไป ขับเคลอนห ื่ วปากกาให ั บันทกขึ อม ลเปู นลายเส  นลงบนกระดาษกราฟ  ซึ่งพนตั ดรอบกระบอกกลมท ิ ี่มี
การขบเคล ั อนด ื่ วยระบบไขลาน  หรอระบบนาฬ ื กาใช ิ แบตเตอรี่
               2. ไพราโนมเตอร ิ ที่ใชThermoelectric Sensor หรอแบบ ื Thermopile ซึ่งมีsensor ทําดวย
โลหะ2 ชนิด ซึ่งเชอมปลายท ื่ งสองต ั้ ดกิ นโดยปลายข ั างหน  งทึ่ าหน ํ าท เปี่ น hot junction และอกขี างหน  ึ่ง
เปน cold junction เมื่อhot junction ถูกรงสั ดวงอาท ี ิตตกกระทบจะทาให ํ เก ดความแตกต ิ างระหว  าง
อุณหภูมิของ junction ทั้งสองและกอให  เก ดแรงเคล ิ อนไฟฟ ื่ า (electromotive force) ขึ้นในวงจรที่
ประกอบดวยโลหะท  งสองจากแรงเคล ั้ อนไฟฟ ื่ าท เกี่ ดขิ นสามารถน ึ้ าไปค ํ านวณหาความเข ํ มแสงอาท  ตยิ 
ที่ตกกระทบได
  
     ปจจุบัน กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงานม ั สถาน ี ีวัดความเขมร งสั ดวงอาท ี ตยิ 
จํานวน 25 สถานีไดแก 
               1. กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงาน ั ถนนพระราม 1 แขวงรองเมองื เขตปทุม
วันกรงเทพฯ ุ  
               2. ศูนยบร การโครงการส ิ บนู าด้ํ วยไฟฟ  ากรมชลประทาน ตําบลหยหะุ อําเภอพยหะค ุ ีรีจังหวัด
นครสวรรค  
               3. สถานีอุตุนิยมวทยาอ ิ ทกบ ุ วชั ุม กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลบวชั ุม อําเภอชยบาดาล ั จังหวัด
ลพบุรี  
               4. สถานีอุตุนิยมวทยา ิ กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลทาขน  ุน อําเภอทองผาภูมิจังหวดกาญจนบ ั ุรี  
               5. ศูนยบร การโครงการส ิ บนู าด้ํ วยไฟฟ  ากรมชลประทาน ตําบลเกาะขวางอําเภอเมองื จังหวัด
จันทบุรี  
               6. ศูนยบร การโครงการส ิ บนู าด้ํ วยไฟฟ  ากรมชลประทาน ตําบลกบนทร ิ อําเภอกบนทร ิ บุรี
จังหวดปราจ ั นบี ุรี  
               7. สถานีอุตุนิยมวทยา ิ กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลเกาะหลักอําเภอเมองื จังหวดประจวบค ั ีรีขันธ  
               8. ศูนยพัฒนาและเผยแพรพล งงาน ั กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงาน ั ตําบล
หนองหาร  
                    อําเภอสนทราย ั จังหวดเช ั ียงใหม  
               9. ศูนยสํารวจอทกว ุ ทยา ิ กรมทรัพยากรน้ําตําบลเวยงี อําเภอเมองื จังหวดเช ั ยงราย ี  
               10. โรงไฟฟาพลังงานนาแม ้ํ สะง  ากรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงาน ั ตําบล
หมอกจาแป ํ อําเภอเมองื จังหวดแม ั ฮองสอน                 11. ศูนยบร การโครงการส ิ บนู าด้ํ วยไฟฟ  ากรมชลประทาน ตําบลดใตู อําเภอเมองื จังหวดนั าน  
               12. สถานตรวจอากาศเกษตรดอยม ี เซอ ู กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลแมทออําเภอเมองื จังหวัดตาก  
               13. สถานีอุตุนิยมวทยา ิ กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลในเมืองอําเภอเมองื จังหวดเพชรบ ั รณู  
               14. สํานกงานพ ั ฒนาและส ั งเสร  มพล ิ งงานภ ั ูมิภาคที่3 กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษ
พลงงาน ั   ตําบลมะขามสูงอําเภอเมองื จังหวดพั ษณิ โลก ุ  
               15. ศูนยสํารวจอทกว ุ ทยา ิ กรมทรัพยากรน้ําตําบลมีชัยอําเภอเมองื จังหวดหนองคาย ั  
               16. ศูนยบร การโครงการส ิ บนู าด้ํ วยไฟฟ  ากรมชลประทาน ตําบลทาพระ  อําเภอเมองื จังหวัด
ขอนแกน  
               17. ศูนยบร การโครงการส ิ บนู าด้ํ วยไฟฟ  ากรมชลประทาน ตําบลพระกลางทุงอําเภอธาตพนม ุ  
                      จังหวดนครพนม ั  
               18. สถานตรวจอากาศเกษตร ี กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลคอโคอําเภอเมองื จังหวดสั ุรินทร  
               19. ศูนยสํารวจอทกว ุ ทยา ิ กรมทรัพยากรน้ําตําบลในเมืองอําเภอเมองื จังหวดอั บลราชธาน ุ  ี
               20. สถานีอุตุนิยมวทยา ิ กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลในเมืองอําเภอเมองื จังหวดนครราชส ั มาี  
               21. สถานีอุตุนิยมวทยา ิ กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลบางริ้น อําเภอเมองื จังหวดระนอง ั  
               22. สถานตรวจอากาศ ี กรมอุตุนิยมวทยาเกาะสม ิ ุยตําบลมะเร็ตอําเภอเกาะสมุยจังหวดสั ุ
ราษฎรธาน   ี
               23. ศูนยอุตุนิยมวิทยาภาคใตฝงตะวนตก ั กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลไมขาว  อําเภอถลางจังหวัด
ภูเก็ต  
               24. สํานกงานพ ั ฒนาและส ั งเสร  มพล ิ งงานภ ั ูมิภาคที่4 กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษ
พลงงาน ั   ตําบลคลองหลาอําเภอคลองหอยโขงจังหวดสงขลา ั  
               25. สถานีอุตุนิยมวทยา ิ กรมอุตุนิยมวทยา ิ ตําบลบางนาคอําเภอเมองื จังหวดนราธ ั วาส ิ  
  
     นอกจากนี้กรมพฒนาพล ั งงานทดแทนและอน ั ุรักษพล งงานก ั าลํ งดั าเนํ นการขยายการต ิ ดติ งสถาน ั้ ีวัด
ความเขมร งสั ดวงอาท ี ตยิ เพ มเติ่ มอิ กจี านวน ํ 10 สถานีดังน  ี้
               1. สถานีอุตุนิยมวทยาแม ิ สะเร  ยงี อําเภอแมสะเร  ยงี จังหวดแม ั ฮองสอน  
               2. สถานีอุตุนิยมวทยาแพร ิ อําเภอเมองื จังหวดแพร ั  
               3. สถานีอุตุนิยมวทยาเกษตรเลย ิ อําเภอเมองื จังหวดเลย ั  
               4. สถานีอุตุนิยมวทยากาญจนบ ิ ุรีอําเภอเมองื จังหวดกาญจนบ ั ุรี  
               5. สถานีอุตุนิยมวทยาชลบ ิ ุรีอําเภอเมองื จังหวดชลบ ั ุรี                 6. สถานีอุตุนิยมวทยาช ิ มพร ุ อําเภอเมองื จังหวดชั มพร ุ  
               7. สถานีอุตุนิยมวทยาส ิ ราษฏร ุ ธาน  ีอําเภอพนพุ ิน จังหวดสั ราษฏร ุ ธาน   ี
               8. สถานีอุตุนิยมวทยาตร ิ ังอําเภอเมองื จังหวดตร ั ัง  
               9. สถานีอุทยานแหงชาต  ดอยอ ิ นทนนท ิ อําเภอจอมทองจังหวดเช ั ยงใหม ี  
               10. สถานีศูนยบร การน ิ กทั องเที่ยวนาตกแม ้ํ กลาง  อําเภอจอมทองจังหวดเช ั ยงใหม ี  
  จากแผนที่ศักยภาพพลงงานแสงอาท ั ตยิ ของประเทศไทย  (พ.ศ. 2542) โดยกรมพฒนา ั และสงเสร  ิม
พลงงานและคณะว ั ทยาศาสตร ิ มหาวิทยาลยศั ลปากร ิ พบวาการกระจายของความเข  มร งสั ดวงอาท ี ตยิ 
ตามบรเวณต ิ างๆ  ในแตละเด  อนของประเทศ ื ไดรับอทธิ พลส ิ าคํ ญจากลมมรส ั มตะว ุ นออกเฉ ั ยงเหน ี ือ
และลมมรสมตะว ุ นตกเฉ ั ยงใต ี และพนทื้ ี่สวนใหญของประเทศได  รับรงสั ดวงอาท ี ตยิ สูงสดระหว ุ าง
เดือนเมษายน และพฤษภาคม โดยมีคาอยในช ู วง 20 ถึง 24 MJ/m
2
-day เมอพื่ จารณาแผนท ิ ี่ศักยภาพ
พลงงานแสงอาท ั ตยิ รายว  นเฉล ั ยตี่ อป พบวาบร  เวณท ิ ไดี่ รับรงสั ดวงอาท ี ตยิ สูงสดเฉล ุ ยที่ งปั้ อย ูที่ภาค
ตะวนออกเฉ ั ยงเหน ี ือโดยครอบคลมบางส ุ วนของจังหวดนครราชส ั มาี บุรีรัมยสุรินทรศรสะเกษ ี
รอยเอ็ดยโสธรอุบลราชธานีและอดรธาน ุ ีและบางสวนของภาคกลางที่จังหวดสั พรรณบ ุ ุรีชัยนาทอยุธยาและลพบุรีโดยไดรับรงสั ดวงอาท ี ตยิ เล ยนท ี่ งปั้ 19 ถึง 20 MJ/m
2
-day พื้นที่ดังกลาวค  ดเป ิ น
14.3% ของพนทื้ ี่ทั้งหมดของประเทศ นอกจากนี้ยังพบวา 50.2% ของพนทื้ ี่ทั้งหมดไดรับรงสั ดวงอาท ี ตยิ 
เฉลยที่ งปั้ ในชวง 18-19 MJ/m
2
-day จากการคานวณร ํ งสั รวมของดวงอาท ี ตยิ รายว  นเฉล ั ยตี่ อป ของพ  นทื้ ี่
ทั่วประเทศพบวามีคาเทาก ับ 18.2MJ/m
2
-day จากผลทไดี่ นี้แสดงใหเห นว็ าประเทศไทยม  ีศักยภาพ
พลงงานแสงอาท ั ตยิ คอนขางส  ูง
ที่มา http://www.dede.go.th/dede/index.php?id=98